Huisstijlsjablonen VVKSO - VVKSO - ICT-coördinatoren

elektrische Installatietechnieken
derde graad tso | |
| |
| |
|september 2004 |
|LICAP - BRUSSEL D/2004/0279/052 | | |
|elektrische |
|installatietechnieken |
|DERDE GRAAD TSO |
| |
|LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS |
|LICAP - BRUSSEL D/2004/0279/052 |
|September 2004 |
|(vervangt D/1992/0279/060B) |
|ISBN-nummer: 90-6858-406-5 | Inhoud
Lessentabel 5 1 Inleiding 6 2 Situering van de studierichting 6
2.1 Vormingscomponenten en algemene doelstellingen van de studierichting
6
2.2 Instroom en beginsituatie 7
2.3 Uitstroom 7
2.4 Algemene pedagogisch-didactische wenken 8
2.5 Projectmatig werken volgens een concentrisch vormingsconcept 9 3 Belangrijke aandachtspunten 14
3.1 Het gebruik van Informatie en Communicatie Technologie (ICT) 14
3.2 De geïntegreerde proef 14
3.3 Welzijn op het werk en VCA 16 4 Evaluatie 17
4.1 Procesevaluatie 18
4.2 Productevaluatie 18
4.3 Evaluatiemiddelen 18 5 Elektriciteit en lab: leerplandoelstellingen, leerinhouden,
pedagogisch-didactische wenken 20
5.1 Driegeleidernetten en viergeleidernetten 20
5.2 Eenfasige wisselstroomketens 22
5.3 Driefasige wisselstroomketens 24
5.4 Kooiankermotoren of de driefase inductiemotoren 27
5.5 AC/AC-omvormers (transformatoren) 28
5.6 AC/DC-omvormer 31
5.7 Gedrag van de driefasige kooiankermotor 32
5.8 De éénfasige inductiemotor 34
5.9 De synchrone motor 35
5.10 De wisselstroomgenerator 36
5.11 Voedingen met halfgeleiderschakelcomponenten 37
5.12 Specifieke motoren 39 6 Installatiemethoden: leerplandoelstellingen, leerinhouden,
pedagogisch-didactische wenken 42
6.1 Residentiële en industriële verlichting 42
6.2 Comfortschakelingen 43
6.3 Domotica 43
6.4 Elektrische verwarming 44
6.5 Opwekken, transporteren en verdelen van elektrische energie 45
6.6 Componenten voor industriële installaties 49
6.7 Industriële schakel- en verdeelborden 53
6.8 Motoren en motorsturingen 54
6.9 Pneumatica 55 7 Automatisering: leerplandoelstellingen, leerinhouden, pedagogisch-
didactische wenken 59
7.1 Digitale technieken 59
7.2 Programmeerbare sturingen 60
7.3 Regeltechniek 64 8 Realisaties elektriciteit: leerplandoelstellingen, leerinhouden,
pedagogisch-didactische wenken 68
8.1 Het werk organiseren in een industriële omgeving 68
8.2 Specifieke stagedoelstellingen 69
8.3 Residentiële en industriële verlichting plaatsen en aansluiten 71
8.4 Comfort- en communicatieschakelingen plaatsen en aansluiten 71
8.5 Een domotica installatie plaatsen en aansluiten 72
8.6 Residentiële en industriële elektrische verwarming plaatsen en
aansluiten 73
8.7 Verdelen van elektrische energie 73
8.8 Componenten voor industriële installaties plaatsen en aansluiten 74
8.9 Een industrieel schakel- en verdeelbord plaatsen en aansluiten 74
8.10 Motoren en motorsturingen plaatsen en aansluiten 75
8.11 Pneumatica 76
8.12 Programmeerbare logische sturingen plaatsen en aansluiten 76
8.13 Fouten opsporen en herstellingen uitvoeren 77
8.14 Het uitvoeren van ruwbouwwerken 77 9 Minimale materiële vereisten 78
9.1 Infrastructuur 78
9.2 Algemeen 78
9.3 Aangepaste kleding en algemene beschermingsmiddelen 78
9.4 Specifiek 79 10 Bibliografie 84 11 Nuttige adressen 88
Lessentabel Zie www.vvkso.be
1. Inleiding Volgende impulsen liggen aan de basis van het nieuwe leerplan: . Een duidelijke visie op de studierichting. . Vernieuwde pedagogisch-didactische inzichten op het vlak van het
geïntegreerd en projectmatig werken. . Implementeren van nieuwe technieken, technologieën, normen en
voorschriften. . De toenemende aandacht voor veiligheid, gezondheid, hygiëne, milieu,
ergonomie en certificeringen. . Het geïntegreerd gebruik van ICT, zowel inhoudelijk als pedagogisch-
didactisch. . Verticale samenhang met het leerplan van de tweede graad. . De leerplandoelstellingen geven door hun formulering het beoogde niveau
weer. . Zoveel mogelijk wegwerken van de versnippering tengevolge van vakken van
1 uur. . De optie om in de leerplannen het totale lestijdenpakket van
basisvorming en fundamenteel gedeelte op 30 uur te brengen, zodat het
complementair gedeelte tot 36 uur kan worden uitgebreid.
2. Situering van de studierichting
1. Vormingscomponenten en algemene doelstellingen van de studierichting De TSO-studierichting "Elektrische installatietechnieken" biedt, binnen het
brede domein van de toegepaste elektriciteit een theoretisch-technische
vorming aan eigen aan het arbeidsveld van de technicus. Deze TSO-vorming is erop gericht werknemers te vormen die zich op het
niveau tussen de opdrachtgever-ontwerper en de zuivere uitvoerder kunnen
bewegen. Een studierichting op dit niveau heeft dus als studieobject de uit
te voeren realisatie. De doelstellingen zijn: . Via technisch tekenen communiceren om het concept van de realisatie te
begrijpen en de uitvoering voor te bereiden. . De noodzakelijke uivoeringsrichtlijnen formuleren om de gevraagde
kwaliteitscriteria te bereiken. . Meewerken aan de uitvoering en coördinerend en leidinggevend kunnen
optreden. De klemtoon ligt op het herkennen, toelichten en verwerken van de
ontwerpaspecten om te komen tot de praktische realisaties. Er is echter ook
voldoende aandacht voor de uitvoeringsgerichte vaardigheden. De taak van
dergelijke technicus is dus zowel uitvoerend als coördinerend of
leidinggevend. Dit in tegenstelling met de BSO-studierichting "Elektrische installaties"
die het uitvoeren van de realisatie als studieobject heeft, met als
doelstellingen: . Via technisch tekenen communiceren om tot de gewenste uitvoering te
komen. . Gepast handelen op basis van de gevraagde kwaliteitscriteria. . De uitvoering realiseren op basis van de gevraagde kwaliteitscriteria. Uitgaande van bovenstaande profilering is het specifieke studieobject voor
de derde graad "Elektrische installatietechnieken" de uit te voeren
realisatie van een nieuwe industriële elektrische installatie, of de
renovatie of herstelling daarvan.
In de tweede graad van de studierichting "Elektrotechnieken" werd er vooral
gewerkt rond de beperkte installatie van een residentiële woning. In de
derde graad "Elektrische installatietechnieken" komen naast de reeds
vermelde industriële installatie ook de meer complexe aspecten van een
residentiële installatie aan bod. Daarnaast worden een grondige basiskennis en transfereerbare vaardigheden
verworven om eventueel vervolgonderwijs binnen hetzelfde domein aan te
kunnen (zie 3.5: Uitstroom). Bovenvermelde doelstellingen worden in alle vakken nagestreefd. Ook de
geïntegreerde proef, in relatie met elk van deze vakken, dient daar toe bij
te dragen.
2. Instroom en beginsituatie De logische instroom voor het eerste leerjaar van de derde graad van de TSO-
studierichting "Elektrische installatietechnieken" komt uit de
studierichting "Elektrotechnieken" van de tweede graad TSO. De tweede graad
TSO "Elektriciteit-elektronica" en de tweede graad TSO "Elektromechanica"
kunnen ook als relevante vooropleidingen worden beschouwd. Instroom vanuit
andere studierichtingen is eerder zeldzaam. De volgende vormingscomponenten worden als voorkennis beschouwd: . Basisvorming in verband met fysica. . Basiskennis van theoretische elektriciteit. . Begrippen en kennis van installatiemethoden (technologie en schemalezen-
en tekenen) voor elementaire residentiële elektrische installaties. . Praktische vaardigheden en inzichten bij het voorbereiden en realiseren
van elementaire residentiële elektrische installaties. . Beschikken over een voldoend ruimtelijk waarnemings- en
voorstellingsvermogen. Typische attitudes (houdingen) die van de leerlingen worden verwacht en
waar tijdens hun vorming verder aandacht wordt gegeven zijn: . Interesse hebben voor het verwerven van zowel technisch-theoretische als
praktische kennis en vaardigheden. . Vertrouwen op eigen inzichten. . In teamverband willen werken en communicatief ingesteld zijn. . Probleemoplossend willen denken en handelen en voldoende creativiteit
aan de dag willen leggen bij het organiseren van werkzaamheden. . Verantwoordelijkheid nemen bij het voorbereiden en uitvoeren van
werkzaamheden en aandacht willen besteden aan kwaliteit, preventie en
milieu. . Verantwoordelijkheid nemen, leidinggevend optreden en besluitvaardig
zijn. . Op basis van zelfevaluatie de eigen inzichten en werkzaamheden
bijsturen. . Bereid zijn zich aan te passen aan wijzigende omstandigheden
(flexibiliteit). . Bereid zijn om informatie te raadplegen en documentatie te zoeken. . Richtlijnen, voorschriften en normen correct willen toepassen. . Kwaliteits- en prijsbewust handelen.
3. Uitstroom Na het beëindigen van de studierichting "Elektrisch